Cảm nhận khi đọc “Các thế giới song song” Michio Kaku

Nếu ai đó là tín đồ của vũ trụ điện ảnh Marvel, hẳn trong những năm gần đây đều sẽ khá quen thuộc với khái niệm “đa vũ trụ”, “vũ trụ song song” hay “multiverse” trong tiếng Anh. Đây là một ý tưởng khoa học mà các nhà làm phim của Marvel đã tích cực khai thác qua một loạt bom tấn đình đám như Avengers: Infinity War, Avengers: Endgame, cho đến phần phim mới đây về Doctor Strange và Scarlet Witch. Hay bên cạnh đó, những ai quan tâm đến giải thưởng Oscar danh giá ắt cũng đã ít nhiều biết đến bộ phim đình đám Everything Everywhere All At Once, một bộ phim cũng khai thác chủ đề đa vũ trụ, và đã ghi tên mình vào hàng loạt giải thưởng của Liên hoan phim Oscar trong năm 2023. Nhưng chúng ta cũng cần nắm rõ rằng, khái niệm “đa vũ trụ” hay “vũ trụ song song” không chỉ là ý tưởng khơi mào cho những tác phẩm nghệ thuật hư cấu, mà thực chất chính là trọng tâm của một giả thuyết khoa học thú vị cho rằng vũ trụ hiện tại mà chúng ta đang sống không phải là một vũ trụ cô độc, đơn nhất, mà thực ra có thể vẫn đang tồn tại song song nhiều vũ trụ khác nhau, với những chiều kích không gian và thời gian khác nhau vẫn đang đồng thời hiện diện.

Liên quan đến chủ đề khoa học lý thú này, chúng ta không thể không nhắc đến một công trình giới thiệu vừa tổng quan lại vừa rất hấp dẫn của nhà khoa học đại chúng kiệt xuất Michio Kaku: tác phẩm Các thế giới song song (Parallel Worlds). Kaku đã dựa trên những phát triển mới nhất về vật lý, vũ trụ học và lý thuyết dây để giải thích tại sao đa vũ trụ có thể là hệ quả tự nhiên của các quy luật tự nhiên. Ông cũng thảo luận về ý nghĩa thực tế của đa vũ trụ đối với những vấn đề vô cùng thiết thân và gần gũi với đời sống của mỗi con người, tách rời nhưng học thuyết khoa học rối rắm: Rằng, sự khẳng định của giả thuyết đa vũ trụ có những tác động nào đối với sự hiểu biết của chúng ta về thực tại? Mối liên hệ giữa hệ quả của lý thuyết đa vũ trụ với ý chí tự do và quyền quyết định tự chủ của con người là gì? Hay ta cũng đọc thấy những nỗ lực liên hệ giả thuyết này đến các khám phá về khởi nguyên của nhân loại, về nguồn gốc và số phận của sự sống.

Qua từng trang của cuốn sách này, Kaku đưa người đọc vào một cuộc hành trình khám phá nhiều chiều kích không gian khác nhau, từ không gian ba chiều quen thuộc đến các chiều cao hơn của thế giới vĩ mô của các thiên hà, cho đến những chiều không gian thấp hơn nơi thế giới vi mô của những hạt hạ nguyên tử. Ta còn được dẫn dắt tới cả các chiều ẩn giấu cuộn tròn trong những kết cấu của không-thời gian mà nhân loại hãy còn ngờ vực. Ông cũng mô tả các loại vũ trụ song song khác nhau mà con người đã liên tưởng và khám phá đến, chẳng hạn như vũ trụ bong bóng, thế giới brane, vũ trụ lượng tử và vũ trụ ba chiều. Thậm chí, Kaku còn cho thấy mỗi kịch bản này có thể tương thích như thế nào với những quan sát và thí nghiệm mà chúng ta có cho đến nay cũng như cách chúng có thể trả lời một số câu hỏi sâu sắc nhất trong khoa học và triết học.

“Giờ đây, quan niệm về đa vũ trụ đã làm thay đổi mạnh mẽ thế giới quan của chúng ta, khiến chính khái niệm “vũ trụ” có thể trở nên lỗi thời. Với đa vũ trụ, sẽ có các sân khấu song song, sân khấu này nằm trên sân khấu kia, với các cửa sập và các đường hầm ẩn nối liền chúng. Trên thực tế, các sân khấu lại làm nảy sinh các sân khấu khác, trong một quá trình Sáng thế không ngừng nghỉ. Trên từng sân khấu, lại xuất hiện các định luật mới của vật lý. Và có lẽ chỉ trên một ít các sân khấu này thì các điều kiện cho sự sống và ý thức mới được đáp ứng.”

Có thể khẳng định rằng, Các thế giới song song là cuốn sách sẽ thu hút bất kỳ ai tò mò về bản chất của thực tại và khả năng tồn tại của các thế giới khác vượt trên sức tưởng tượng của mỗi con người. Cuốn sách được viết với phong cách rõ ràng và hấp dẫn, với nhiều ví dụ và phép loại suy để minh họa các khái niệm phức tạp. Đây cũng là cuốn sách thách thức người đọc mở rộng trí tưởng tượng và suy nghĩ vượt ra ngoài ranh giới của sự hiểu biết thông thường để hình dung về những thực tại còn đang đợi chờ chúng ta khai mở, dò xét. Đây hẳn là một cuốn sách sẽ khiến bạn phải liên tục trầm trồ về những điều kỳ diệu của vũ trụ và hồ nghi về vị trí của bạn trong thế giới mà ta đang sống. Rằng, liệu chúng ta có là duy nhất? Có thực sự quan trọng như chúng ta vẫn hằng tự hào? 

“Thế hệ đang sống hiện nay có lẽ là thế hệ quan trọng nhất của con người kể từ khi bước đi trên Trái Đất tới nay. Không giống như các thế hệ trước đó, chúng ta nắm giữ trong tay số phận tương lai, hoặc là đạt được nền văn minh kiểu I như mong đợi hay rơi xuống vực thẳm của hỗn loạn, ô nhiễm và chiến tranh. Các quyết định của chúng ta sẽ ảnh hưởng sâu rộng trong suốt thế kỷ này […] Sự lựa chọn là của chúng ta. Đây là di sản của thế hệ hiện nay. Đó cũng là số phận của chúng ta.”

Bạn đọc hẳn sẽ là những người tiếp bước những câu hỏi tương tự, và sẽ tự có cho bản thân những câu trả lời.

Bài viết do Đội ngũ Anam Cara thực hiện.